Polska od 2020 roku nie podpisała kolejnych corocznych umów że Światową Organizacja Zdrowia. Trwają negocjacje dotyczące międzynarodowego traktatu antypandemicznego w sprawie wspólnego „zarządzania pandemią”. Zapytaliśmy o stanowisko polskiego rządu w tej kwestii.

Tłumaczenie stanowiska wyrażonego przed WHO w imieniu Polski

Wystapienie ministra Adama Niedzielskiego 1 grudnia 2021 przed Światowym Zgromadzeniem Zdrowia

Szanowny Panie Przewodniczący, Dostojny Panie dr Tedros, Dyrektorzy Regionalni, Koleżanki i Koledzy, 

Polska w pełni zgadza się z oświadczeniem UE i jej państw członkowskich.

Na początek kilka słów o sytuacji w Polsce. Jesteśmy w dużym stopniu zaangażowani w walkę ze skutkami czwartej fali pandemii. Obecnie odnotowujemy znaczny wzrost liczby nowych zachorowań, zwłaszcza wśród osób nieszczepionych. Odnotowujemy znaczne obciążenie systemu ochrony zdrowia i zmęczenie społeczeństwa.

Dlatego nasze działania powinny koncentrować się na zapewnieniu dostępu do szczepień dla ogółu społeczeństwa. Polska, jako kraj członkowski Unii Europejskiej, korzysta z dostępu do szczepionek COVID-19 i aktywnie podejmuje globalne działania solidarnościowe, szczególnie w odniesieniu do Krajów, które bardzo potrzebują dostępu do szczepionek.

Ponadto, w czasie pandemii nie zapominamy o chorobach niezakaźnych, zwłaszcza o zaburzeniach psychicznych, onkologii i kardiologii oraz o potrzebach pacjentów w podeszłym wieku. Mogę zapewnić, że polski system opieki zdrowotnej pozostaje odporny – gospodarka i szkoły są nadal otwarte.

Szanowne Koleżanki i Koledzy,

Pragnę wyrazić nasze uznanie dla pracy wykonanej przez Grupę Roboczą ds. wzmocnienia gotowości i reagowania WHO na sytuacje kryzysowe w ochronie zdrowia. Doskonale wiemy, że dyskusja nie należała do najłatwiejszych. Dlatego chcielibyśmy podziękować współprzewodniczącym i wszystkim państwom członkowskim za ich niestrudzone wysiłki na rzecz osiągnięcia konsensusu, który zatwierdzimy podczas tej sesji.

Dlatego cieszę się, że konkluzje WHO są zgodne z priorytetami Polski. Podobnie jak główne priorytety Organizacji, globalne zagrożenia zdrowotne powinny być skoncentrowane na czterech wymiarach: zapobieganiu, gotowości, reagowaniu i usuwaniu skutków po katastrofie. Mamy tego świadomość, jesteśmy gotowi do działania i w pełni je popieramy.

Niemniej jednak wzywamy państwa członkowskie do kontynuowania w przyszłości dyskusji, które będą konstruktywne, integracyjne i oparte na konsensusie, w celu wzmocnienia globalnej gotowości. To nie dokument czy instrument jest celem tego procesu, ale wzmocnienie naszej gotowości na globalne zagrożenia zdrowotne, aby zapewnić wszystkim bezpieczeństwo. Polska jest przekonana, że WHO musi mieć swój udział we wzmacnianiu globalnej gotowości i pozostać liderem w zakresie globalnego bezpieczeństwa zdrowotnego.

Szanowny Dyrektorze Generalny, Drodzy Dyrektorzy Regionalni,

Globalna solidarność jest kluczem do zapobiegania i zwalczania obecnych i przyszłych globalnych zagrożeń zdrowotnych. Kluczowe znaczenie mają przejrzystość, wymiana informacji i silne przywództwo. Niezależnie od tego, jaką etykietę nadamy produktowi końcowemu – traktatowi pandemicznemu, konwencji czy porozumieniu – najważniejsze są podejmowane działania, współpraca i wzajemne zaufanie. Polska wspiera te wysiłki. Dziękuję.

Wspólne wystąpienia państw członkowskich Unii Europejskiej poparte przez polski rząd. 

Światowe Zgromadzenie Zdrowia

Oświadczenie UE

Szanowny przewodniczący,

Dyrektorze Generalny, 

Ekscelencje, Koleżanki i Koledzy,

Mam zaszczyt przemawiać w imieniu Unii Europejskiej i jej państw członkowskich.

Kraje kandydujące: Republika Macedonii Północnej*, Czarnogóra* i Albania*, Czarnogóra* i Albania*. kraj państwo uczestniczące w procesie stabilizacji i stowarzyszenia i potencjalny kandydat – Bośnia i Hercegowina, a także Ukraina, Republika Mołdowy i Gruzja zgadzają się z niniejszym oświadczeniem. 

Do chwili obecnej ponad 5 milionów osób zginęło, ponad 256 milionów zostało zarażonych, a miliardy innych dotknęła pandemia COVID-19, która nadal szaleje na całym świecie. Jest to jedna zz największych zagrożeń zdrowotnych w naszej najnowszej historii. Doprowadziła nas ona do Specjalnej Sesji Światowego Zgromadzenia Zdrowia, na której zobowiązujemy się zapobiegać, być lepiej przygotowanym i lepiej reagować na kolejne zagrożenie pandemią.

Doceniamy bezprecedensowe wysiłki wielu interesariuszy, które doprowadziły do tego zgromadzenia. 

Pragniemy wyrazić naszą wdzięczność za pracę Grupy Roboczej ds. Wzmocnienia 

Gotowości i Reagowania WHO i jej biura, niesłabnącego zaangażowania państw członkowskich, nieocenionego wsparcia ze strony Sekretariatu WHO oraz niezależnych ekspertów.

* Republika Macedonii Północnej, Czarnogóra, Serbia i Albania nadal uczestniczą w procesie stabilizacji i stowarzyszenia. 

Wspólne stanowisko z 24.02.2022 r.

Pierwsze spotkanie Międzyrządowego Ciała Negocjacyjnego ds. opracowania i wynegocjowania konwencji WHO, umowy lub innego instrumentu międzynarodowego

(delegaci polscy nie zabierali głosu, a stanowisko Polski zostało wyrażone we wspólnym wystąpieniu państw członkowskich)

UE i jej państwa członkowskie są zaangażowane we wzmacnianie globalnej struktury ochrony zdrowia, w której centrum znajduje się silna i stabilnie finansowana WHO. Jak dotąd wykazaliśmy w licznych procesach, takich jak wspieranie rezolucji WHA73.1 i WHA74.7, odegranie kluczowej roli w tworzeniu i wspieraniu ACT-Accelerator i COVAX oraz zwiększenie wkładu finansowego na rzecz WHO. Nadal ciężko pracujemy na rzecz opracowania nowego ambitnego instrumentu dotyczącego zapobiegania pandemii, gotowości i reagowania.

Z dużym zadowoleniem przyjmujemy konsensus osiągnięty na tej Sesji, który daje nam poczucie wspólnego celu. 

Wspólne dążymy do osiągnięcia tego celu jako Świat. Uważamy, że nowy instrument prawny, na mocy artykułu 19 Statutu WHO jest pilnie potrzebny, aby zaradzić rażącym nierównościom w reagowaniu na pandemie i brakom w tym zakresie oraz niedociągnięciom obecnych ram prawnych, na które zwrócono uwagę w kilku przeglądach. Ponadto umożliwi nam to zajęcie się kluczowymi kwestiami, w tym podejściem „Jedno zdrowie”, wczesny rozwój i sprawiedliwy dostęp do środków przeciwdziałania pandemii, dzielenie się danymi i próbkami, by wymienić tylko kilka z nich. 

Musimy zapewnić zgodność i spójność między kolejnymi etapami prac. Wzywamy do ambitnego procesu opracowywania tego instrumentu, ale nie kosztem włączenia społecznego czy jakości. 

UE jest nadal gotowa do konstruktywnego zaangażowania się w dalsze dyskusje na temat innych sposobów wzmocnienia WHO, w oparciu o zalecenia niezależnych organów eksperckich i państw członkowskich. 

Państwa członkowskie.

Ekscelencje,

Pandemia spowodowała niezmierzone szkody w postaci utraty życia, trudności gospodarczych i wstrząsów społecznych. Teraz, gdy świat patrzy i jesteśmy świadomi odpowiedzialności, jaka spoczywa na naszych barkach, powiedzmy „nigdy więcej” nieprzygotowaniu i podejmijmy ambitne, wielostronne zobowiązanie i zaangażowanie na rzecz nowego, wiążącego instrumentu. 

Dziękuję.

Ekscelencje, Koleżanki i Koledzy,

Mam zaszczyt przemawiać w imieniu Unii Europejskiej i jej państw członkowskich.

Gratulujemy sześciu członkom Prezydium Międzyrządowego Organu Negocjacyjnego ich nominacji: Ambasadorowi Tovar da Silva Nunes, panu Ahmedowi Solimanowi, panu Kazuho Taguchi, panu Rolandowi Driece, dr Precious Matsoso i dr Viroj Tangcharoensathien.

Dziękujemy Wam za gotowość i zaangażowanie w pracę w Prezydium Międzyrządowego Organu Negocjacyjnego. Organ ten otrzymał zadanie od Specjalnej Sesji Światowego Zgromadzenia Zdrowia w decyzji zatytułowanej „Świat razem”, aby „opracować i wynegocjować konwencję, umowę lub inny instrument międzynarodowy WHO dotyczący zapobiegania, gotowości i reagowania na pandemie, w celu przyjęcia go zgodnie z artykułem 19 lub innymi postanowieniami Konstytucji WHO, które INB uzna za stosowne”. Jest to historyczny proces i historyczna szansa.

Pandemia spowodowała niezmierzone szkody w postaci ofiar śmiertelnych, trudności gospodarczych i wstrząsów społecznych. UE i jej państwa członkowskie ponownie potwierdzają swoje zdecydowane zaangażowanie na rzecz wzmocnienia globalnej struktury ochrony zdrowia, w której główną rolę odgrywa silna i stabilnie finansowana WHO. Nadal ciężko pracujemy, aby wesprzeć opracowanie nowego, ambitnego i uniwersalnego traktatu pandemicznego, jak stwierdzono w konkluzjach z posiedzenia Rady Europejskiej w dniach 24-25 czerwca 2021 r. Ten nowy traktat pandemiczny będzie stanowił odpowiedź na wyzwania związane z pandemią.

Ten nowy traktat pandemiczny umożliwi nam rozwiązanie problemu nierówności w reagowaniu na pandemie oraz niedociągnięć w obecnych ramach prawnych, na które zwrócono uwagę w kilku przeglądach. Ponadto pozwoli on nam przyjąć podejście do gotowości na pandemię obejmujące cały rząd, w tym jedno zdrowie i zapewniające wczesny rozwój i sprawiedliwy dostęp do medycznych środków zaradczych, wymianę danych, korzyści i próbek, by wymienić tylko kilka z nich. Pracom tym powinna przyświecać zasada sprawiedliwości, w tym podejście uwzględniające niepełnosprawność i płeć.

Musimy zapewnić zgodność i spójność wielu różnych strumieni roboczych, w szczególności grupy roboczej ds. wzmocnienia gotowości WHO i reagowania na sytuacje kryzysowe w dziedzinie zdrowia (WGPR) oraz dyskusji na temat potencjalnych zmian IHR. Ważne będzie zapewnienie komplementarności, spójności i zgodności między postanowieniami nowego instrumentu a IHR, w tym wszelkimi ewentualnymi poprawkami do niej. Mamy do czynienia z ambitnym harmonogramem i apelujemy, by proces opracowywania tego instrumentu przebiegał z udziałem wszystkich zainteresowanych stron, tak by INB miała wystarczająco dużo czasu na wypełnienie swojego mandatu.

UE jest nadal gotowa do konstruktywnego zaangażowania się w dalsze dyskusje na temat innych sposobów wzmocnienia WHO, w oparciu o zalecenia niezależnych organów eksperckich i państw członkowskich.

Liczymy na współpracę z Państwem przy opracowywaniu projektu roboczego, który zostanie przedstawiony przed drugim posiedzeniem INB latem tego roku. Kluczowe znaczenie ma to, by biuro kierowało określaniem elementów merytorycznych i opracowywaniem projektu roboczego, który zostanie przedstawiony jako propozycja przewodniczących na lipcowym posiedzeniu INB, na podstawie szerokich i włączających konsultacji międzysesyjnych z państwami członkowskimi, z pomocą ekspertyzy technicznej Sekretariatu. Jesteśmy przekonani, że współprzewodniczący przedstawią wyważony projekt, odzwierciedlający różne poglądy, który będzie stanowił dobrą podstawę do rozpoczęcia negocjacji. Droga przed nami nie będzie łatwa, ale będziemy ją realizować jako „świat razem”. Dziękuję.

Wystąpienie z sesji w dn. 14-15.03.2022 r.

Na wstępie pragnę wyrazić pełną solidarność UE i jej państw członkowskich z Ukrainą i narodem ukraińskim. UE z całą surowością potępia niesprowokowaną i nieuzasadnioną agresję militarną Rosji na Ukrainę, która rażąco narusza prawo międzynarodowe i Kartę Narodów Zjednoczonych oraz podważa międzynarodowe bezpieczeństwo i stabilność.

Unia Europejska z całą surowością potępia ataki rosyjskich sił zbrojnych na placówki służby zdrowia na Ukrainie, w tym niedawny atak na szpital położniczy w Mariupolu. Należy natychmiast zaprzestać tych poważnych naruszeń międzynarodowego prawa humanitarnego”.

Celem INB jest opracowanie nowego instrumentu zapobiegania pandemii, gotowości i reagowania na nią, który, mamy nadzieję, będzie prawnie wiążący. Zgodność i odpowiedzialność za przestrzeganie zasad ustalonych na szczeblu międzynarodowym są kluczowe. Chociaż czasami są one bezwstydnie łamane, jak w przypadku niesprowokowanej i nieuzasadnionej agresji wojskowej Rosji na Ukrainę, zasady te pozostają punktem odniesienia, w stosunku do którego można mierzyć, potępiać i korygować uchybienia państw członkowskich.”

Terminowe udostępnianie dokumentów przygotowawczych ma ogromne znaczenie. INB nie jest tylko jedną z grup roboczych. Delegacje muszą mieć wystarczająco dużo czasu na przejrzenie i otrzymanie skonsolidowanych, międzyresortowych instrukcji ze stolicy, aby móc w sposób odpowiedzialny i świadomy uczestniczyć w sesjach INB. Wiemy, że członkowie Prezydium i Sekretariat dokładają wszelkich starań, by to zapewnić, ale w przypadku INB musimy mieć dokument na 5 pełnych dni roboczych przed każdym posiedzeniem. Rozumiemy, że obecnie tłumaczenie zajmuje od 3 do 4 dni. Ufamy, że Sekretariat robi wszystko, co w jego mocy, aby tłumaczyć tak szybko, jak to możliwe. Czy Sekretariat mógłby jednak wyjaśnić państwom członkowskim, co trzeba zrobić, aby skrócić czas tłumaczenia do jednego dnia?

Więcej informacji www.stopnop.com.pl/who

Justyna Socha